Πριν από τη χρήση των ζώων στην αλεστική διαδικασία, όλες τα σχετικά στάδια υλοποιούνταν με τα χέρια, από τον άνθρωπο. Για να προκύψει καθαρός, ο καρπός θα έπρεπε πρώτα να καθαριστεί σε ένα χειροκίνητο μύλο και είτε να βράσει για να παράγει το χυλό βρώμης, είτε να ζυμωθεί και να παράγει το ψωμί. Εάν επρόκειτο για κριθάρι, τρεις διαδικασίες προηγούνταν του αλέσματος: το καβούρδισμα ή στέγνωμα, το ξεφλούδισμα με το γουδί και το γουδοχέρι, το κοπάνισμα και τέλος το κοσκίνισμα για να παραχθούν αποφλοιωμένοι και αλεσμένοι κόκκοι.
Τα πρωτόγονα είδη σίτου αποφλοιώνονταν με περαιτέρω σύντομη φρύξη σε φούρνο, λειοτρίβηση σε ρηχό, πέτρινο ή ξύλινο ιγδίο και νέα κοσκίνιση. Σε αρχαιότερες φάσεις οι σπόροι τοποθετούνταν στην κοιλότητα μιας αβαθούς λεκάνης από ηφαιστιογενή πέτρα και υφίσταντο παλινδρομική επεξεργασία σε κυλινδρικό ή σφαιρικό τριπτήρα. Καθώς όμως ο κόπος ήταν δυσανάλογος του αποτελέσματος, η χρήση αυτών των εργαλείων αντικαταστάθηκε από τη χρήση των μύλων.
Ο Πλίνιος εξηγεί σχετικά ότι οι καρποί κοπανιούνταν σε ένα ξύλινο γουδί για να απομακρυνθεί ο φλοιός τους, αλλά ταυτόχρονα για να αποφευχθεί η κονιορτοποίηση η οποία προέκυπτε από τη χρήση του πέτρινου γουδιού. Μετά από αυτό οι καθαροί πια καρποί κοπιανιούνταν για να κομματιαστούν με τον ίδιο επίσης τρόπο και με το ίδιο εργαλείο. Το ξύλινο γουδί αποτελούσε ένα κοίλο δοχείο, στερεωμένο επάνω σε βάση, ενώ το γουδοχέρι λέπταινε στις άκρες του με μία χαραγμένη λαβή στη μέση. Σε γενικές γραμμές το σιτάρι στα κλασικά χρόνια κοσκινίζονταν μόνο μία φορά, ενώ επαναλαμβανόμενο άλεσμα και κοσκίνισμα, γινόταν μόνο σε εξαίρετες περιπτώσεις, όπως μαρτυρούν σχετικά οι πηγές. Το αρχαίο αλεύρι ήταν άλλωστε υποδεέστερο σε χρώμα και ποιότητα από το αντίστοιχο σημερινό, ενώ ακόμη και μετά την άλεση περιείχε διάφορες ακαθαρσίες του καρπού, κάποιες μάλιστα από τις οποίες δηλητηριώδεις και κάποιες επιβλαβείς για τα δόντια.
Πέρα από το γουδί, το άλεσμα γινόταν στις μυλόπετρες. Ιδιαίτερα πολλές είναι οι αρχαίες μυλόπετρες οι οποίες ανακαλύφθηκαν από τις ανασκαφές, καθώς επίσης και τα κομμάτια των μύλων ή οι σχετικές αναπαραστάσεις με τη μορφή ειδωλίων. Με βάση αυτά τα υλικά κατάλοιπα μπορεί να διαμορφωθεί μία ικανοποιητική εικόνα σε σχέση με τα είδη των σχετικών εργαλείων, τις ανάλογες με αυτά διαδικασίες, καθώς και σε σχέση με την εξέλιξη και το πέρασμα από το χειρόμυλο στον τεχνολογικά πιο εξελιγμένο υδρόμυλο. Παράλληλα, διαπιστώνει κανείς τη σταδιακή εξασφάλιση μίας πιο ομαλής ροής του καρπού στο μύλο, καθώς και την αύξηση της ποσότητας του υλικού προς άλεση. Η εισαγωγή της περιστρεφόμενης κίνησης στην όλη διαδικασία της άλεσης, έφερε πολλά θετικά αποτελέσματα στη σχετική τεχνολογία, παρέχοντας τη δυνατότητα ζεψίματος πολύ ισχυρής ζωοκίνητης δύναμης.
Ο αρχαίος μυλωνάς δεν διέθετε φυσικά έναν σύγχρονο εξοπλισμό, αλλά μηχανήματα σχετικά απλά με πέτρινες μυλόπετρες, αρκετά πρωτόγονες σήτες, αγγεία για τη μέτρηση της ποσότητας του καρπού, καλάθια και άλλα αντίστοιχα αντικείμενα. Η εμφάνιση του επαγγέλματος του μυλωνά δεν σήμαινε κατ' ανάγκη μία καλύτερη και ποιοτικότερη αλεστική διαδικασία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου