Ρυμουλκιώτικος κεφαλόδεσμος.

Image via Wikipedia

Τα είδη του ρουμλουκιώτικου γυναικείου κεφαλόδεσμου είναι τα παρακάτω:

ƒ Το κατσούλι (ή κατσιούλ’) σηματοδοτούσε την έγγαμη ζωή μιας γυναίκας

και πρωτοφοριόνταν τη μέρα του γάμου της. Το κατσούλι, επίσης, φοριόνταν

σε όλες τις ξεχωριστές περιστάσεις της ρουμλουκιώτικης κοινωνίας, όπως

γιορτές, πανηγύρια, γάμοι και βαφτίσια από τις παντρεμένες

Ρουμλουκιώτισσες. Ο πυρήνας, το κύριο κομμάτι του κατσουλιού ήταν μία

μικρή πάνινη άσπρη μπαλίτσα, που μέσα της έκρυβε μία ξύλινη βέργα και

λίγο μαλλί. Η μπαλίτσα αυτή περισφίγγονταν με δύο λευκά μαντίλια

υφασμένα στον αργαλειό. Πρώτα, έδεναν ένα μαντήλι που ονομάζονταν

νταρτμάς και στη συνέχεια έδεναν ένα άλλο μαντήλι, το τσεμπέρι και άφηναν

μία τριγωνική του πλευρά ελεύθερη, διακοσμημένη με δαντέλα για να

καλύπτει το πίσω μέρος του κεφαλιού. Πάνω από το νταρτμά και το τσεμπέρι

έδεναν περίτεχνα το μαφέσι, ένα μαύρο, αγοραστό αυτή τη φορά μαντήλι.

Πάνω από τα μαντήλια έμπαιναν φούντες, οι οποίες αύξαιναν το ύψος και τον

όγκο του κεφαλόδεσμου και πρόσθεταν μεγαλοπρέπεια. Οι φούντες, που

τοποθετούσαν πάνω στο κατσούλι θυμίζουν την αλογοουρά (ίππουρις) που

επικολλούνταν στο σιδερένιο κράνος των ομηρικών ηρώων. Το κατσούλι,

έπειτα, διακοσμούνταν με τεχνητά λουλούδια από χαρτί και ύφασμα, με φτερά

από νήσσους (πάπιες) και παγωνιά αλλά και με ειδικά κοσμήματα, που

πρόσφερε η οικογένεια του γαμπρού στη νύφη. Τέλος, μερικές

Ρουμλουκιώτισσες διακοσμούσαν το κατσούλι τους με το χρυσοτσέμπερο,

δηλαδή ένα κομμάτι τσόχας χρυσοποίκιλτης, που τη τοποθετούσαν μπροστά

από το μαφέσι και πάνω από το μέτωπο σαν επιπρόσθετο γείσο. Σημαντικό

ρόλο για τη στερέωση του κατσουλιού έπαιζε η περίτεχνη κόμμωση τωνγυναικών του Ρουμλουκιού. Τα μαλλιά τους ήταν ιδιαίτερα μακριά και

κόβονταν μόνο μπροστά στο μέτωπο ώστε να σχηματίζουν μία ευθεία και στο

χώρο των κροτάφων, όπου τυλίγονταν και σχημάτιζαν κυλίνδρους. Η

ερευνήτρια Κατερίνα Γ. Κορρέ στο βιβλίο της "Ελληνικός Κεφαλόδεσμος"

σημειώνει ότι ο τρόπος που χρησιμοποιεί η Ρουμλουκιώτισσα τα μαλλιά της

θυμίζει τον αρχαίο "κρωβύλο", αρκετά παλιό τρόπο κομμώσεως και ιδιαίτερα

περίτεχνο με τον οποίο δίνεται εμφάνιση λόφου ή περικεφαλαίας στο κεφάλι.

Ο κρωβύλος παρουσιάζεται σε περιγραφές και εδώλια των μινωικών και

ομηρικών χρόνων και ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένος και στη βυζαντινή και

μεταβυζαντινή περίοδο. Επιπλέον, η Κατερίνα Κορρέ αναφέρει ότι η

πλεξούδα με την οποία τύλιγαν σφιχτά το κατσούλι για να στερεωθεί θυμίζει

την πλεκτή ανδέσμη του Ομήρου αλλά και τα μινωικά ειδώλια από τα Ιερά

Κορυφής. Η πλεξούδα των γυναικών του Ρουμλουκιού πιθανότατα

αντικαθιστά την ταινία (μετάλλινη ή υφασμάτινη) που έμπαινε στη βάση του

αρχαίου κρωβύλου. Τέλος, για τα μαλλιά των κροτάφων των

Ρουμλουκιώτισσων, τα λεγόμενα τζουλούφια ή πλαϊνά μαλλιά, αναφέρει ότι

γίνονται μπαταριές (βόστρυχοι, μπούκλες) ή στριφτά και θυμίζουν τις

παρωτίδες των Αρχαίων ή τους βοστρύχους ελικτούς των Βυζαντινών