Σεπτέμβρη Λαογραφία

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝ  Ν. ΒΑΡΔΙΑΜΠΑΣΗΣ

Αττικός μην 15 Σεπτεμβρίου – 13 Οκτωβρίου και αρχή της… ΙΝΔΙΚΤΟΥ

Ο Σεπτέμβριος -Τρυγητής- παράγεται απ' τη λατινική Septem (=επτά). Ηταν ο έβδομος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου, τότε που ο χρόνος άρχιζε από τον Μάρτη Στη συνέχεια έγινε ο πρώτος του έτους. Μετά ο ένατος (!). Μην των συνεχών αλλαγών και των… μετακομίσεων.

Η πρώτη Σεπτεμβρίου -Πρωτοσταυριά- ορίστηκε από το 313 μ.Χ. ως αρχή των θρησκευτικών δεκαπεντάχρονων περιόδων της λεγόμενης Ινδίκτου. Η Ινδικτος ή Ινδικτιώνα, που παράγεται απ' τη λατινική indictio (= έκτακτη φορολογική εισφορά), ορίσθηκε ως η δεκαπενταετής εκκλησιαστική περίοδος (αυτό είναι το εκκλησιαστικό έτος). Οι αρχιερείς, με την παροιμιώδη προβλεπτικότητά τους, καθόριζαν τις εορτές και τις εισφορές για τις ανεγέρσεις ναών ανά 15ετία. Τις Ινδικτιώνες τις καθιέρωσαν οι Αγιοι Πατέρες – επηρεασμένοι από τους Ρωμαίους – για φορολογικούς κυρίως σκοπούς.

Βοηδρομιών, -ώνος Βοηδρομιών σημαίνει τρέχω (=θέω) προς τη Βοή. Κάποιος Βο-άει ή Γο-άει: φωνάζει δυνατά και εγώ…θέω: δρομέω: τρέχω προς τη βοή ως… Βοη-θός για να προσφέρω Βοή-θεια. Ο Θησεύς πρόσφερε βοή-θεια εναντίον των Αμαζόνων. Και οι Αθηναίοι ονόμασαν Βοηδρομιώνα τον τρίτο μήνα του έτους τους, εις ανάμνησιν. Διόνυσος – Λειδινός. Παλαιότερη ανάμνηση όμως και απ' τα Βοη-δρόμια ήταν η κηδεία του Διόνυσου – Λειδινού, ενός ντυμένου ανδρεικέλου σε φυσικό μέγεθος, με υπερμεγέθη φαλλό και όρχεις, που γίνεται κάθε 14 Σεπτεμβρίου στην Αίγινα.

Την Πρωτοσεπτεμπριά οι αγρότες "καλούσαν" με διάφορους τρόπους και τεχνικές που θυμίζουν αρχαία θεσμοφόρια, το "πνεύμα της βλαστήσεως". Ο σπόρος που ήταν προορισμένος για την σπορά «στέλλεται εις την εκκλησίαν διά να ευλογηθεί». Στην Κω κρεμούν στο εικονοστάσι το σύμβολο της "Αρκιχρονιάς": μια αρμαθιά από ρόδι, σταφύλι, κυδώνι, σκόρδο και φύλλο από τον πλάτανο του Ιπποκράτη.

Τρυγητής «Η πρώτη ημέρα του (Σεπτέμβρη) Τρυγητή χαιρετιζόταν στη Θράκη κ.α. διά τυμπάνων και ασμάτων. Οι ληνοί συνοδεύονταν δι' ομάδων ορχουμένων και αδόντων… Την νύχτα παρέες προσωπιδοφόρων εν τυμπάνοις και αλαλαγμοίς τρέχουν στους δρόμους…». Τα δρώμενα αυτά θυμίζουν αρχαία Οσχοφόρια στα οποία νέοι φορώντας στεφάνια από κλαδιά αμπέλου (όσχους) ξεκινούσαν από τον ναό του Διονύσου πηγαίνοντας προς τους αμπελώνες και τα πατητήρια.

Εορτές: Του Αγίου Μάμαντος (2 Σεπτεμβρίου): Είναι άγιος βοσκός. Γίνονται θυσίες αμνών στα ξωκλήσια του. «… Προσέχοντας το αίμα να τρέξει μες στ' αυλάκι το νερό, που βγαίνει κάτω από το ιερό της εκκλησίας». (Σκύρος)

Το Γενέθλιον της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου): Της Παναγίας της Αποσοδειάς (Αιτωλία), της Καρυδούς (Καστοριά)

Της Υψώσεως του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου): Την ημέρα αυτή κηδεύουν και θρηνούν στην Αίγινα με μιμική παράσταση και με αποχαιρετιστήριο ύμνο τον Διόνυσο – Λειδινό: ένα ντυμένο ανδρείκελο με υπερμεγέθη φαλλό, σύμβολο της γονιμότητας καθώς του τραγουδούν: «Φεύγεις, πάεις, Λειδινέ μου,/ τσ' εμάς αφήνεις κρύους,/ πεινασμένους, διψασμένους/ τσ' όχι λίγο μαραμένους/ Λειδινέ μου, Λειδινέ μου!/ Πάλι θα 'ρθης Λειδινέ μου,/ με του Μάρτη τις δροσιές,/ με τ' Απρίλη τα λουλούδια/ τσαι του Μάη τις δουλειές/ Λειδινέ μου, Λειδινέ μου» [Π. Ηρειώτη, Λαογρ. Η (1921), σ. 289] Πηγή άρθρου : βλέπετε παρακάτω. 

http://www.dkaravasilis.gr/2011/09/%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CE%B3%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7-%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%83%CE%B5%CF%80%CF%84%CE%AD%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B7/