Προϊστορικά Δρεπάνια

Κατηγορία

Αγροτική Καλλιέργεια

Χρονολόγηση

Προϊστορική Περίοδος

Τόπος προέλευσης

Θήρα

Γενική εισαγωγή

Τα δρεπάνια σχετίζονται με το θέρισμα, με μία δηλαδή πρωτογενή αγροτική δραστηριότητα. Στο Ακρωτήρι πέρα από τα δρεπάνια από πυριτόλιθο, έχουν σωθεί επίσης δρεπάνια από οψιανό και μέταλλο. Η παρουσία τους συναντάται κατά κύριο λόγο εκτός οικισμού, καθώς σχετίζονται άμεσα με υπαίθριες δραστηριότητες, ενώ η εύρεσή τους σε κάποιες περιπτώσεις και μέσα στους οικισμούς δηλώνει τη φύλαξη και τη συντήρησή τους. Τα δρεπάνια της Νεολιθικής περιόδου αποτελούν το πιο συχνό εύρημα εργαλείων των σχετικών οικισμών. Σε γενικές γραμμές τα εργαλεία αυτά έχουν μορφή:

Α) βαθμιδωτή και Β) ευθύγραμμη

Περιγραφή

Βαθμιδωτά δρεπάνια:

Τα βαθμιδωτά δρεπάνια έχουν τμήματα λεπίδων μικρού μήκους που τοποθετούνται λοξά ως προς τον επιμήκη άξονα του στελέχους. Η κατεύθυνση αυτή διαπιστώνεται με βάση τη στίλβη που αναπτύσσεται εγκάρσια προς τον επιμήκη άξονα του φορέα.

Ευθύγραμμα δρεπάνια:

Στα ευθύγραμμα δρεπάνια ενθέματα από λεπίδες μικρού ή μεγάλου μήκους τοποθετούνται με την κόψη παράλληλη προς τον επιμήκη άξονα του στελέχους, ώστε να σχηματίζεται μία συνεχής, ευθύγραμμη κόψη. Εδώ η στίλβη αναπτύσσεται παράλληλα προς τον επιμήκη άξονα του φορέα. Γενικά τα δρεπάνια με ευθύγραμμη κόψη κυριαρχούν στη νεολιθική εποχή.

Σε περίπτωση που στόμωναν οι λεπίδες από τη χρήση, ανανεώνονταν με επεξεργασία και αποκτούσαν πυκνές οδοντώσεις, ενώ συνήθως αναστρέφονταν στην εγκοπή του στελέχους ώστε να χρησιμοποιηθούν μέχρι εξαντλήσεως και οι κόψεις της λεπίδας.

Μεγάλη αλλαγή επήλθε στα τέλη της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, καθώς εμφανίστηκαν μεγάλα οδοντωτά στοιχεία με αμφιπρόσωπη επιδρομική ή επικαλύπτουσα επεξεργασία. Αυτά κατασκευάζονταν σε μεγάλες φολίδες και για πρώτη φορά σε πλάκες πυριτόλιθου.

Η μορφή των δρεπανιών με τα μεγάλα γεωμετρικά αμφιπρόσωπα στοιχεία συνεχίζεται και κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Ο φορέας δεν είναι πια οι κανονικές στενές λεπίδες, αλλά μεγάλες φολίδες και συχνά πλακέτες πυριτόλιθου οι οποίες διατηρούν το φλοιό στις δύο όψεις.

Υλικό κατασκευής:

Όλα τα δρεπάνια της Νεολιθικής και της Πρώιμης Εποχής Χαλκού γίνονται σχεδόν εξολοκλήρου από πυριτόλιθο. Ο μηλιακός οψιανός χρησιμοποιείται σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις. Η λεπίδες από πυριτόλιθο καλής ποιότητας θα πρέπει να ήταν βασικά προϊόν ανταλλαγής, μέσω ενός σχετικού υπάρχοντος δικτύου επαφών.

Βιβλιογραφία

Μουνδρέα Αγραφιώτη Α., "Αγροτικές καλλιέργειες, μεταποίηση αγροτικών προϊόντων και λίθινα εργαλεία στο Ακρωτήρι της Θήρας", 469-484, στο Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία και Τεχνική από την προϊστορική μέχρι την ελληνιστική περίοδο με έμφαση στην προϊστορική εποχή, Πρακτικά Συνεδρίου, 2004.